ΓΙΑΤΙ ΠΕΘΑΙΝΕΙ ΕΝΑ ΑΣΤΕΡΙ
Γιατί πεθαίνει ένα αστέρι :
Διότι τελειώνουν τα «καύσιμά» του.
Τα «καύσιμα» των αστεριών είναι οι τεράστιες ποσότητες υδρογόνου που βρίσκονται στ’ άστρα.
Ο δικός μας ο Ήλιος, για να μας φωτίζει και να μας ζεσταίνει, «καίει» από τη μάζα του γύρω στα 4 εκατομμύρια τόνους ανά δευτερόλεπτο.
Επομένως, είναι εύλογο να περιμένει κανείς ότι τα «καύσιμα» κάποια στιγμή θα τελειώσουν και το αστέρι θα πεθάνει.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι που πεθαίνουν τ’ άστρα.
Τ’ άστρα μεσαίου και μεγάλου μεγέθους, καθώς πλησιάζει το τέλος τους, παρουσιάζουν την εξής συμπεριφορά.
Στον πυρήνα του άστρου, άτομα υδρογόνου μεταστοιχειώνονται σε άτομα ηλίου, με αποτέλεσμα να παράγονται τεράστιες ποσότητες ενέργειας.
Ο ρυθμός της μεταστοιχείωσης αυξάνει υπερβολικά καθώς το άστρο φθάνει προς το τέλος του με αποτέλεσμα, στο προστάδιο αυτό του θανάτου, η θερμοκρασία του άστρου ν’ αυξάνει κατά εκατό φορές, σε σύγκριση με τη σημερινή.
Ταυτόχρονα, το αστέρι μεγαλώνει τρομακτικά σε μέγεθος, σαν να φουσκώνει όπως ένα μπαλόνι, οπότε γίνεται ένας ερυθρός γίγαντας.
Οι διαστάσεις του ερυθρού γίγαντα είναι τεράστιες, αφού στην περίπτωση του δικού μας Ήλιου θα μεγαλώσει τόσο πολύ που θα καλύψει και θα κάψει κυριολεκτικά το μέρος του πλανητικού μας συστήματος που είναι κοντά στον Ήλιο.
Για παράδειγμα, η θερμοκρασία στη Γη θ’ ανέβει κοντά στους 400 βαθμούς Κελσίου, οπότε τα πάντα θα καούν, οι λίμνες και οι ωκεανοί θα εξατμισθούν.
Έτσι ο Ήλιος μας, στα βαθιά του γεράματα, θα καταστρέψει ό,τι συντηρούσε σ’ όλη του τη ζωή, τη ζωή πάνω στον πλανήτη Γη.
Η στιγμή του θανάτου συνίσταται σε μια άνευ προηγουμένου κατακλυσμική έκρηξη, που ονομάζεται υπερκαινοφανής (supernova) και έχει τη λάμψη και τη λαμπρότητα που έχουν ένα δισεκατομμύριο άστρα μαζί.
Κομμάτια του άστρου εξακοντίζονται με μεγάλες ταχύτητες στα πέρατα του σύμπαντος. Το μέρος του άστρου που δεν εξακοντίζεται είναι ο πυρήνας του (σαν να λέμε τα κόκαλά του), που σιγά-σιγά θα συμπυκνωθεί και θα καταλήξει να είναι ένα νεκρό ουράνιο σώμα.
Υπάρχουν δύο εκδοχές: Το ουράνιο αυτό σώμα να είναι ένας λευκός νάνος ή ένας αστέρας νετρονίων.
Ο λευκός νάνος είναι ένα λαμπερό ουράνιο σώμα, που έχει περίπου το μέγεθος της Γης αλλά με πολύ μεγαλύτερη πυκνότητα.
Συγκεκριμένα, ένα μικρό κομμάτι από έναν λευκό νάνο που έχει μέγεθος μιας ασπιρίνης θα ζύγιζε μερικές δεκάδες τόνους.
Ο αστέρας νετρονίων είναι μία ακόμα πιο ενδιαφέρουσα περίπτωση.
Σε σύγκριση με το λευκό νάνο, είναι εξαιρετικά πιο μικρός σε διαστάσεις (έχει διάμετρο γύρω στα 30 με 40 χιλιόμετρα, όσο δηλαδή ο νομός Αττικής) και έχει εξαιρετικά πιο μεγάλη πυκνότητα ύλης.
Είναι 100 εκατομμύρια φορές πιο πυκνό από τον λευκό νάνο.
Σε κάποιες περιπτώσεις, όταν το αστέρι είναι της κατηγορίας των πολύ μεγάλων άστρων, τότε υπάρχει πιθανότητα να καταρρεύσει (να συρρικνωθεί) όχι σε αστέρα νετρονίων, αλλά σε κάτι πολύ-πολύ μικρότερο, με πυκνότητα μάζας εξαιρετικά μεγάλης, τόσο μεγάλης που τείνει στο άπειρο.
Στην περίπτωση αυτή λέμε ότι το αστέρι έγινε μια Μαύρη Τρύπα. Για παράδειγμα, ένα κομμάτι ύλης από τη Γη μας θα ζύγιζε σε μια μαύρη τρύπα 100 δισεκατομμύρια φορές περισσότερο.
Αν η Γη μας μετατρέπετο σε μια μαύρη τρύπα, θα είχε το μέγεθος ενός κερασιού.
Επομένως, η μαύρη τρύπα είναι ένα πάρα πολύ μικρό σε μέγεθος, σκοτεινό ουράνιο σώμα, αλλά με τεράστια συμπυκνωμένη μάζα.
Η δύναμη της βαρύτητας είναι μια δύναμη έλξης που υπάρχει μεταξύ δύο σωμάτων (δύο μαζών) και που είναι ανάλογη του γινομένου των μαζών και αντιστρόφως ανάλογη του τετραγώνου της απόστασης μεταξύ των δύο σωμάτων.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όσο πιο κοντά είναι δυο σώματα τόσο και πιο μεγάλη είναι η δύναμη της έλξης, όπως επίσης, όσο πιο μεγάλη μάζα έχουν τόσο και πιο μεγάλη είναι η δύναμη της έλξης.
Αυτό σημαίνει ότι η μαύρη τρύπα, επειδή έχει εξαιρετικά μεγάλη μάζα, όποιο αντικείμενο την πλησιάζει και έχει σχετικά μικρότερο βάρος το έλκει με μεγάλη δύναμη και το παγιδεύει.
Πράγματι, αυτό συμβαίνει.
Και είναι τόσο μεγάλη η δύναμη έλξης της, που παγιδεύει ακόμα και το φως.
Που σημαίνει ότι καθώς πέφτει επάνω της ή περνάει δίπλα της φως, κυριολεκτικά το καταπίνει.
Έτσι δεν δίνεται η ευκαιρία στο φως ν’ αντανακλασθεί για να μπορούμε να δούμε τη
μαύρη τρύπα.
Γι’ αυτό ποτέ δεν μπορέσαμε να δούμε ένα τέτοιο αστέρι και είναι αυτός ο λόγος που ονομάζεται και μαύρη οπή ή τρύπα.
Την παρουσία των μαύρων οπών τη διαπιστώνουμε από τη βαρυτική τους έλξη, αλλά και από κάποιες άλλες επιπλέον ιδιότητες που κατέχουν.
Το κέντρο του γαλαξία μας, αλλά και το κέντρο άλλων γαλαξιών είναι μια μαύρη τρύπα. Αυτή η μαύρη τρύπα έχει τεράστια βαρυτική έλξη, τόση όσο δισεκατομμύρια αστέρια μαζί.
Τα πολύ μεγάλα αστέρια, όταν πεθάνουν, μετατρέπονται σε αστέρες νετρονίων και μερικά από αυτά (ίσως ελάχιστα), σε μαύρες τρύπες.
Τα αστέρια μετρίου μεγέθους (όπως ο Ήλιος μας) μετατρέπονται σε λευκούς νάνους.
Τα αστέρια μικρού μεγέθους (κατά πολύ μικρότερα από τον Ήλιο μας) έχουν ένα ήσυχο θάνατο.
Σιγά-σιγά σβήνουν και μετατρέπονται σε λευκούς νάνους, χωρίς να παρουσιάζουν συμπεριφορά υπερκαινοφανούς, δηλ. να διογκώνονται και να εκρήγνυνται.
Θάνατοι αστεριών έχουν παρατηρηθεί από αρχαιοτάτων χρόνων, χωρίς βέβαια να γνώριζαν τότε οι άνθρωποι τι ακριβώς συνέβαινε.
Σήμερα που γνωρίζουμε για το θάνατο των αστεριών, είμαστε τυχεροί γιατί έχουμε τα τεχνικά μέσα να τα παρατηρήσουμε με μεγαλύτερη λεπτομέρεια.
..
Συγγραφεας : Παρασκευας Ν Παρασκευοπουλος
Φόρουμ 
