Ναυμαχία του Αρτεμισίου

Admin

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η ναυμαχία του Αρτεμισίου δεν είναι ουσιαστικά μια ναυμαχία αλλά μια σειρά ναυμαχιών-συγκρούσεων, ενώ έλαβε χώρα τον Αύγουστο του 480 π.Χ. (πιθανότατα από τις 11 του μήνα μέχρι τις 14) στη βόρεια Εύβοια. Η ναυμαχία αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο των συγκρούσεων των Περσών με τους Έλληνες (στους Περσικούς Πολέμους δηλαδή), και συγκεκριμένα στη φάση της τρίτης εκστρατείας που πραγματοποίησε ο Πέρσης αυτοκράτορας Ξέρξης, διάδοχος του Δαρείου. Η ναυμαχία δόθηκε παράλληλα με τη μάχη των Θερμοπυλών. Η ναυμαχία ουσιαστικά ήταν μια σειρά από αψιμαχίες των αντίπαλων πλευρών και τρεις κύριες συγκρούσεις με σημαντικά νικηφόρα αποτελέσματα για τη πλευρά των Ελλήνων.

Από το Μαραθώνα στις Θερμοπύλες και το Αρτεμίσιο
Αλλαγές στην ηγεσία και στις δυο πλευρές
Το 490 π.Χ. η οπλιτική φάλαγγα της Αθήνας έδωσε τη νίκη στα ελληνικά όπλα στη πεδιάδα του Μαραθώνα, έναντι των Περσών. Ο Πέρσης αυτοκράτορας Δαρείος προγραμμάτιζε μια νέα εκστρατεία εναντίον της Αθήνας και κατά επέκταση όλης της Ελλάδος όμως τον πρόλαβε ο θάνατος το 486 π.Χ. Ο γιος του, Ξέρξης, τον διαδέχτηκε, παραγκωνίζοντας τον μεγαλύτερο αδερφό του και ουσιαστικά νόμιμο διάδοχο του θρόνου, Αρτοβαζάνη. Ο Ξέρξης κατέπνιξε τις επαναστάσεις της Αιγύπτου και της Βαβυλώνας και άρχισε να προετοιμάζει την εκστρατεία που άφησε ανολοκλήρωτη ο πατέρας του.

Λίγα χρόνια νωρίτερα στην Αθήνα, ο μεγάλος νικητής της μάχης του Μαραθώνα, ο στρατηγός Μιλτιάδης, είχε πεθάνει το 488 π.Χ. Αφού πρώτα οι συμπολίτες του τον είχε περάσει από δίκη και τον είχανε κρίνει ένοχο για την αποτυχία του να τιμωρήσει τη Πάρο που είχε «μηδίσει», είχε συμμαχήσει δηλαδή με τους Μήδους (Μήδους αποκαλούσανε οι αρχαίοι Έλληνες τους Πέρσες λόγο της συγγένειας που υπάρχει ανάμεσα στα δυο αυτά αρχαία Ιρανικά φύλα). Την αρχηγική θέση του Μιλτιάδη μετά τη καταδίκη του ανέλαβαν να διεκδικήσουν, με πολιτικούς αγώνες οι Θεμιστοκλή υποστηριζόμενος από την εμπορική τάξη, Αριστείδης ο Δίκαιος υποστηριζόμενος από την αριστοκρατική τάξη και Ξάνθιππος υποστηριζόμενος από την αγροτική τάξη. Στο τέλος επικράτησε ο Θεμιστοκλής και ανέλαβε να υλοποιήσει το ναυτικό του πρόγραμμα για να καταστήσει την Αθήνα τη μεγαλύτερη ναυτική δύναμη στην Ελλάδα. Ουσιαστικά μπορεί να ειπωθεί ότι αυτό το πρόγραμμα έδωσε ένα σημαντικό πλεονέκτημα στους Έλληνες στις ναυμαχίες του Αρτεμισίου και της Σαλαμίνας. Στη Σπάρτη ο βασιλιάς Κλεομένης πέθανε το 488 π.Χ. και τον διαδέχτηκε ο ετεροθαλής αδερφός του Λεωνίδας, ο οποίος μάλιστα παντρεύτηκε τη κόρη του Κλεομένη, τη Γοργώ. Ο δεύτερος βασιλιάς της Σπάρτης (η Σπάρτη είχε δυο βασιλείς, έναν από τον οίκο των Αγιαδών και ένα από τον οίκο των Ευρυποντιδών) ήταν ο Λεωτυχίδας από το 491 π.Χ. Ο προηγούμενος του, ο Δημάρατος είχε συνταχθεί με τους Πέρσες και έγινε προσωπικός σύμβουλος του Ξέρξη, με την ελπίδα να ξανακερδίσει το θρόνο του.
Προετοιμασίες για την επικείμενη εκστρατεία από τους Πέρσες
Ο Ξέρξης συγκέντρωνε δυνάμεις για την εκστρατεία του από όλες τις σατραπείες της Περσικής αυτοκρατορίας. Η πόλη που δηλώθηκε ως μέρος συγκέντρωσης ήταν τα Κρίταλλα της Καππαδοκίας. Από εκεί ο στρατός οδηγήθηκε στη πόλη Κελαινές της Φρυγίας και ύστερα στη πόλη Κύδραρα, στα σύνορα Λυδίας και Φρυγίας. Τελευταίος σταθμός ήταν η πόλη Σάρδεις της Λυδίας. Από εκεί ο Ξέρξης έστειλε μήνυμα στις Ελληνικές πόλεις και στα Ελληνικά βασίλεια να δηλώσουν υποταγή σε αυτόν αλλιώς θα ένιωθαν τη δύναμη του στρατού του. Ο περσικός στρατός σύμφωνα με τον Ηρόδοτο αριθμούσε 1.700.000 πεζούς άνδρες και 100.000 βοηθητικό προσωπικό ενώ ο Κορνήλιος Νέπως αναφέρει 700.000 πεζούς και 400.000 ιππείς. Οι αριθμοί αυτοί έχουν κριθεί από σύγχρονους ιστορικούς ως παράλογοι και έχουν γίνει πολλές υποθέσεις για τη πραγματική δύναμη των Περσών. Η πιο κοντινή στη πραγματικότητα υπόθεση είναι αυτή των 600.000 ανδρών και 800 πλοίων ενώ σε αυτούς τους αριθμούς δεν έχουν υπολογιστεί οι βοηθητικοί άνδρες και τα επικουρικά πλοία. Ξέρουμε με βεβαιότητα ποίες εθνικότητες απαρτίζανε το στράτευμα. Ήταν Πέρσες, Μήδοι, Άραβες, Λίβυοι, Άριοι, Κίσσιοι, Πάρθοι, Σαράγγες, Πάκτυες, Ούτιοι, Ασσύριοι, Βάκτριοι, Σάκες, Ινδοί, Σόγδοι, Χωράσμιοι, Γανδάριοι, Αιθίοπες, Δαδίκες, Κάσπιοι, Παρικάνοι, Μύκοι, Κόλχοι, Φρύγες, Θράκες, Σύροι, Λασόνιοι, Μόσχοι, Μιλύες, Πισίδες, Παφλαγόνες, Μαριανδυνοί, Ματιηνοί, Λυδοί, Αρμένιοι και Μύσοι. Τα πλοία προέρχονταν από τις υποτελείς περιοχές της Περσικής Αυτοκρατορίας, καθώς οι Πέρσες δεν ήταν ναυτικός λαός. Τον στόλο αποτελούσαν μοίρες των Φοινίκων, των Αιγυπτίων, των Κυπρίων, των Ιώνων της Μικράς Ασίας, των Κιλίκων, των Σύρων, των Λυκίων, των Ελλησπόντιων, των Παμφύλων και των Κάρων. Οι στρατιωτικές δυνάμεις πάνω σε αυτά ήταν όλες ιρανικής καταγωγής, δηλαδή Πέρσες, Μήδοι και Σάκες. Ακόμα το στράτευμα το ακολουθούσε και η δύναμη των 10.000 «Αθανάτων», υπό την ηγεσία του Υδάρνη, της επίλεκτης προσωπικής φρουράς του Πέρση αυτοκράτορα. Όλο αυτό το συνονθύλευμα στρατού έφτασε στην Άβυδο την άνοιξη του 480 π.Χ., στην Ασιατική πλευρά του Ελλησπόντου. Εκεί ο Ξέρξης διέταξε να κατασκευαστεί μια γέφυρα που θα στηρίζονταν πάνω στις σειρές των πλοίων. Ήθελε να τρομοκρατήσει τους Έλληνες δείχνοντας το μηχανικό στρατιωτικό μεγαλείο της Αυτοκρατορίας του. Πρώτα έδωσε εντολή να μαστιγώσουν τον Ελλήσποντο και να του πετάξουν μέσα αλυσίδες ώστε να μην ξαναδημιουργήσει τρικυμία και καταστραφεί άλλη γέφυρα όπως παλαιότερα. Από εκεί πέρασε ο στρατός του απέναντι στη πόλη Δορίσκο της Θράκης. Ένα άλλο μηχανικό επίτευγμα των Περσών ήταν η διάνοιξη διώρυγας στο στενότερο σημείο της χερσονήσου του Άθω, ώστε να μην διαλυθεί ο στόλος σε τρικυμία όπως στη πρώτη εκστρατεία του Μαρδόνιου. Η διώρυγα ανοίχτηκε και με αυτόν επίσης τον τρόπο ήθελε ο Ξέρξης να επιδείξει και πάλι τη πίστη του ότι και η Μακεδονία, όπως και η υπόλοιπη Ελλάδα, θα αποτελέσει μέρος της Αυτοκρατορίας του και για αυτό έχει το δικαίωμα ως Βασιλέας της να κατασκευάζει παρόμοια έργα. Ο περσικός στρατός έφτασε στη Θέρμη της Μακεδονίας χωρίς απρόοπτα και εκεί συνάντησε τον περσικό στόλο να τον περιμένει. Το βασίλειο της Μακεδονίας και οι κάτοικοι του, μην έχοντας τα μέσα να αντισταθούν σε μια στρατιά τέτοιου μεγέθους και δίχως να στέλνουν οι συμπατριώτες τους, της νότιας Ελλάδας, στρατό αναγκάστηκαν να δηλώσουν υποταγή στον Πέρση μονάρχη.

Admin

Τα σχέδια των Ελλήνων
Το 481 π.Χ. αντιπρόσωποι από όλα τα ελληνικά κράτη συγκεντρώθηκαν στη Κόρινθο για ένα Πανελλήνιο Συνέδριο. Σε αυτό το συνέδριο δεν υπήρχε ομοψυχία Ελλήνων, καθότι πολλοί ήθελαν να συμπράξουν με τον εχθρό για να επωφεληθούν από την εισβολή των Περσών. Οι πόλεις της Βοιωτίας, εκτός των Πλαταιών και των Θεσπιών, με επικεφαλής την Θήβα αλλά και οι κάτοικοι της Μαγνησίας, οι Δόλοπες και οι κάτοικοι της Αχαΐας δήλωσαν πως δεν θα συμμετάσχουν στη συμμαχία. Στη συνέχεια αυτοί που δεν συμμετείχαν βοήθησαν τους Πέρσες στην εισβολή τους με αποστολή στρατιωτικών τμημάτων. Η Κρήτη, η Κέρκυρα, οι περισσότεροι κάτοικοι της Ηπείρου και το Άργος δηλώσανε ότι θα μείνουν ουδέτεροι στη σύγκρουση. Όλες οι υπόλοιπες πόλεις συνασπίστηκαν εναντίον των Περσών. Οι Μακεδόνες είχανε ήδη υποταχθεί στο Ξέρξη ενώ οι Θεσσαλοί ζητήσανε να προστατευτούν τα στενά των Τεμπών για να ενταχθούν και αυτοί στη συμμαχία. Οι Έλληνες της νοτίου Ελλάδας στείλανε ένα απόσπασμα 10.000 πεζών με αρχηγούς τον Αθηναίο Θεμιστοκλή και τον Σπαρτιάτη Ευαίνετο του Καρήνου και οι Θεσσαλοί τους ενίσχυσαν με το ισχυρό ιππικό τους. Ο βασιλιάς της Μακεδονίας Αλέξανδρος Α΄ ενημέρωσε το απόσπασμα που φύλαγε τα στενά ότι οι Πέρσες κάνανε κυκλωτική κίνηση (όπως έγινε και στις Θερμοπύλες) για να τους παγιδεύσουν. Έτσι οι Έλληνες που φυλάγανε τα Τέμπη αποχώρησαν για τη νότια Ελλάδα. Ταυτόχρονα είχε αποφασισθεί να αναλάβει την ηγεσία του στρατού και του στόλου η Σπάρτη. Την ηγεσία του στρατού την ανέλαβε ο βασιλιάς της Σπάρτης Λεωνίδας και του στόλου ο στρατηγός Ευρυβιάδης του Ευρυκλείδη. Αυτοί αποφάσισαν να δοθεί η μάχη σε ένα πιο στενό πέρασμα, στις Θερμοπύλες. Έτσι για να αποφύγουν τυχόν απόβαση των Περσών στα νώτα τους ο στόλος παρατάχθηκε στο Αρτεμίσιο, στη βόρεια Εύβοια.

Η μάχη
Η άμυνα στις Θερμοπύλες και στο Αρτεμίσιο
Τον Αύγουστο του 480 π.Χ., ο στρατός των Περσών στρατοπέδευσε μπροστά από τις Θερμοπύλες και δόθηκε εκεί μια από τις σκληρότερες μάχες της ανθρώπινης ιστορίας. Παράλληλα ο περσικός στόλος από τη Θέρμη Μακεδονίας έφτασε στη παραλία ανάμεσα στη Κασθαναία Θεσσαλίας και του ακρωτηρίου Σηπιάδος. Λόγο του όγκου των πλοίων, αλλά και του μεγάλου αριθμού του στόλου, τα πλοία αγκυροβόλησαν σε οκτώ σειρές. Έτσι λόγο της μεγάλης θαλάσσιας έκτασης που καλύπτανε τα πλοία πολλά καταστράφηκαν όταν ξέσπασε μια τρικυμία την επόμενη μέρα από την άφιξη τους. Αναγκάστηκαν οι Πέρσες να αναζητήσουνε μεγαλύτερο αγκυροβόλι και για αυτό το λόγο αποφάσισαν να ρίξουν άγκυρα στους Αφέτες στην είσοδο του Παγασητικού κόλπου. Τότε έγινε η πρώτη σύγκρουση με τον Ελληνικό στόλο που οδήγησε σε ήττα των Ελλήνων. Οι Έλληνες είχανε τοποθετήσει περιπολίες για να εντοπίσουν τον αντίπαλο στόλο. Τρία λοιπόν ελληνικά πλοία ήρθαν αντιμέτωπα με δέκα πλοία της εμπροσθοφυλακής των Περσών. Τα δυο ελληνικά πλοία, της Αίγινας και της Τροιζήνας, συνελήφθηκαν αύτανδρα ενώ τη αθηναϊκή τριήρης καταστράφηκε αλλά το πλήρωμα σώθηκε. Τότε οι Έλληνες αποφάσισαν να στείλουν 53 αθηναϊκές τριήρεις στον Εύριπο ώστε να φυλάξουν τα νώτα του υπόλοιπου στόλου αν οι Πέρσες δοκίμαζαν να περιπλεύσουν την Εύβοια. Ο αριθμός του ελληνικού στόλου ήταν 271 τριήρεις και 9 πεντηκοντόρους. Επίσης σε αυτές τις δυνάμεις πρέπει να υπολογίσουμε τις 53 τριήρεις που στείλανε οι Αθηναίοι στον Εύριπο αλλά και να σημειώσουμε ότι οι Αθηναίοι δώσανε 20 τριήρεις στους Χαλκιδείς να τις επανδρώσουν για να λάβουν μέρος στη ναυμαχία. Αναλυτικά οι δυνάμεις που ήταν στο Αρτεμίσιο:

Πόλη Αριθμός πλοίων
Αθήνα: 127
Κόρινθος: 40
Αίγινα: 18
Χαλκίδα: 20
Μέγαρα: 20
Σπάρτη: 10
Σικυώνα: 12
Επίδαυρος: 8
Ερέτρια: 7
Τροιζήνα: 5
Στύρα: 2
Κέα: 4
Λοκροί: 7
Σύνολο: 280

Ναυμαχία του Αρτεμισίου Battleofthermopylaeandm

Η πορεία του περσικού στρατού και στόλου από τις Θερμοπύλες και το Αρτεμίσιο μέχρι και τη Σαλαμίνα
Την επόμενη μέρα της σύγκρουσης των 3 ελληνικών πλοίων με τα 10 περσικά, ο ελληνικός στόλος συνέλαβε τα πληρώματα 15 περσικών πλοίων που είχαν χαθεί στα ανοιχτά της Σκιάθου.

Admin

Οι συγκρούσεις των αντιπάλων
Πρώτη ναυμαχία
Οι Πέρσες αποφάσισαν να ξεχωρίσουν 200 πλοία από τη δύναμη τους και να τα στείλουν να περικυκλώσουν την ελληνική ναυτική δύναμη. Η πορεία που θα ακολουθούσανε τα 200 αυτά πλοία ήταν γύρω από τη Σκιάθο, στο Καφηρέα (σημερινό Κάβο Ντόρο) και να έμπαιναν μετά στον Εύριπο και να χτυπούσαν τα νώτα των Ελλήνων. Ένας Έλληνας αυτομόλησε από το στόλο των Περσών και ενημέρωσε τους Έλληνες ναυάρχους για αυτή τη κίνηση των 200 πλοίων. Ο άνδρας αυτός ήταν ο φημισμένος δύτης από τη Σκιώνη, ο Σκυλλίας, ενώ φημολογείται ότι διέσχισε όλη τη διαδρομή από τους Αφέτες έως το Αρτεμίσιο (10 μίλια) κολυμπώντας. Οι Έλληνες εφόσον είχανε τις 53 τριήρεις των Αθηναίων να φρουρούν τα νώτα τους δεν ανησύχησαν και προετοιμάστηκαν να δώσουνε ναυμαχία με τις ναυτικές δυνάμεις των Περσών, που έμειναν στους Αφέτες, το πρωινό της επόμενης μέρας. Το πρωινό της επομένης και ενώ οι Πέρσες επιθεωρούσαν το στόλο τους, αντιλήφθηκαν κίνηση στο στρατόπεδο των Ελλήνων και προσέξανε τις τριήρεις των αντιπάλων τους να ετοιμάζονται για μάχη. Μπορεί οι Πέρσες να είχανε στείλει 200 πλοία τους να πραγματοποιήσουν κυκλωτική κίνηση και να χάσανε και αρκετά πλοία στη τρικυμία πριν 2 μέρες αλλά ακόμα υπερτερούσανε σε αριθμό έναντι του ελληνικού στόλου. Οπότε ο ναύαρχος Αριαμένης, αδερφός του Ξέρξη, πρόσταξε τα πλοία των Περσών να δοκιμάσουν να κάνουν ελιγμό «περίπλου», δηλαδή να κυκλώσουν τον αντίπαλο στόλο. Συγκεκριμένα η τακτική του «περίπλου» έχει το εξής σκεπτικό. Τα πλοία του στόλου να κινούνται σε μονή γραμμή και να διαγράφουν κύκλους γύρω από τον εχθρό. Αυτή η κυκλική διαδρομή στενεύει όλο και περισσότερο αναγκάζοντας φυσικά και τον εχθρό να πυκνώσει τη παράταξη του στόλου του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, ο εχθρός, να μην μπορεί να πραγματοποιήσει ελιγμούς και να αποτελεί εύκολο στόχο για τα έμβολα, τους τοξότες και τους γάντζους των αντίπαλων πλοίων. Οι Έλληνες, ναυτικός λαός, έχοντας δώσει πολλές ναυμαχίες στο παρελθόν για να προστατέψουν τις πατρίδες τους και τα εμπορικά πλοία τους, αντιλήφθηκαν το σχέδιο του Πέρση ναύαρχου από τις κινήσεις των πλοίων του περσικού στόλου. Έτσι δόθηκε διαταγή για τακτική πύκνωση του μετώπου του ελληνικού στόλου. Το σχέδιο περιλάμβανε τη πύκνωση της παράταξης αλλά με ακριβείς κινήσεις και σχηματίζοντας ένα κύκλο, ομόκεντρο αυτού που δημιουργούσανε οι Πέρσες, με στραμμένες τις πρύμνες από τις τριήρεις στο εσωτερικό του κύκλου και με τα έμβολα από τις πλώρες στραμμένα προς των εξωτερικό κύκλο των εχθρών. Έτσι οι Έλληνες όχι μόνο αμύνθηκαν των θέσεων τους αλλά δημιούργησαν και αντεπίθεση. Η ναυμαχία διήρκησε μέχρι το βράδυ εκείνης της μέρας. Οι Έλληνες αιχμαλώτισαν 30 αύτανδρα πλοία των αντιπάλων. Ανάμεσα στους αιχμαλώτους ήταν και ο αδερφός του βασιλιά της Σαλαμίνας της Κύπρου, του Γόργου, ο Φιλάονας του Χέρσι. Το αριστείο της μάχης το πήρε ο Αθηναίος Λυκομήδης του Αισχραίνου, που πρώτος αιχμαλώτισε αντίπαλο πλοίο. Ακόμα βραβείο και κτήμα στη νήσο Σαλαμίνα παρέδωσαν οι Αθηναίοι στον Λήμνιο Αντίδωρο που την ώρα της μάχης αυτομόλησε από τη πλευρά των Περσών και συντάχθηκε με τους Έλληνες συμπατριώτες του. Έτσι ενώ οι Έλληνες γιορτάζανε τη πρώτη τους νίκη στη θάλασσα έναντι των Περσών μια θύελλα που ξέσπασε στα Κοίλα Ευβοίας κατέστρεψε τα 200 πλοία των Περσών που προσπαθούσαν να περιπλεύσουν την Εύβοια ώστε να κυκλώσουν τον ελληνικό στόλο. Αυτή η είδηση έδωσε ακόμα μεγαλύτερη χαρά και αυτοπεποίθεση στην ελληνική παράταξη.

Δεύτερη ναυμαχία
Την επόμενη μέρα της πρώτης ναυμαχίας οι Έλληνες αναθάρρησαν από τα νέα για τη καταστροφή των 200 πλοίων των Περσών, οπότε θεώρησαν άσκοπο να φυλάνε τα νώτα τους πλέον. Τα 53 πλοία των Αθηναίων που φυλάγανε τον Εύριπο ανακλήθηκαν και ενώθηκαν με το κύριο μέρος του στόλου. Ενισχυμένοι οι Έλληνες λοιπόν και βλέποντας τους Πέρσες, να έχουν τραβήξει μεγάλο μέρος από τα πλοία τους στην ακτή για να τα επισκευάσουν, αποφάσισαν να επιτεθούν στο περσικό στρατόπεδο. Με γρήγορες κινήσεις οι τριήρεις ανοίχτηκαν και παρατάχθηκαν μπροστά από τους Αφέτες. Οι Πέρσες δεν μπόρεσαν να αντιδράσουν γρήγορα και έτσι οι Έλληνες επιτέθηκαν στα πλοία των Κιλίκων, που ήταν και πιο μακριά από τους Πέρσες φρουρούς και το κύριο μέρος του αντίπαλου στρατού. Τελικά το σύνολο των πλοίων των Κιλικών βυθίστηκε, το πιθανότερο είναι να σώθηκαν 20 σύμφωνα με μελέτες. Οι Έλληνες αποτραβήχτηκαν στη βάση τους έχοντας άλλη μια νίκη στο ενεργητικό τους, έναντι των Περσών.

Τρίτη ναυμαχία
Ο Πέρσης ναύαρχος Αριαμένης, την τρίτη μέρα από την άφιξη του στόλου στους Αφέτες, αγανακτισμένος και βλέποντας το ηθικό του στόλου πολύ χαμηλό αποφάσισε, εφόσον είχε ακόμα την αριθμητική υπεροχή να δοκιμάσει αυτός επίθεση στο αντίπαλο στρατόπεδο αυτή τη φορά. Έτσι ο περσικός στόλος ξεκίνησε να χτυπήσει τον ακίνητο ελληνικό στόλο στο Αρτεμίσιο. Όμως λόγο του μεγάλου μεγέθους του περσικού στόλου, μέχρι να βγει στα ανοιχτά και να παραταχθεί όλος, η ελληνική πλευρά είχε καταλάβει το σχέδιο του Αριαμένη και παρατάχθηκε ώστε να μη χάσει τις δυο πτέρυγες. Ο περσικός στόλος εν τω μεταξύ σχεδίαζε ένα ημικύκλιο με σκοπό την πλήρη εξολόθρευση του ελληνικού στόλου. Οι Αθηναίοι συγκρούστηκαν πρώτοι με τους Φοίνικες και τους εμπόδιζαν να εισέλθουν στο βόρειο ευβοϊκό κόλπο. Η ναυμαχία συνεχίστηκε μέχρι το βράδυ της ίδιας μέρας και παρά τις ηρωικές προσπάθειες των Περσών οι Έλληνες δεν εγκατέλειψαν τις θέσεις τους. Όμως οι Έλληνες δεχτήκανε και πολλές απώλειες στη τρίτη αυτή ναυμαχία. Τα μισά πλοία των Αθηναίων δέχτηκαν ζημιές ενώ οι Αιγύπτιοι του περσικού στόλου αιχμαλώτισαν πέντε ελληνικά πλοία. Το αριστείο της μάχης το πήρε ο Κλεινίας ο Αθηναίος, ο πατέρας του Αλκιβιάδη.

Admin

Η απόσυρση του στόλου των Ελλήνων
Μετά το τέλος της τρίτης ναυμαχίας οι Έλληνες άρχισαν να επισκευάζουν το στόλο τους για να προετοιμαστούν για την επόμενη ναυμαχία που θα έδιναν. Αργά τη νύχτα όμως έφτασε ο σύνδεσμος του βασιλιά Λεωνίδα, που φρουρούσε τα στενά των Θερμοπυλών, με τον στόλο του ναυάρχου Ευρυβιάδη. Ο σύνδεσμος αυτός ήταν ο Αμβρώνιχος ο Αθηναίος του Λυσικλέους, που στάθμευε στην Τραχίνα και μετέφερε τα νέα από το στρατό στο στόλο και αντίστροφα. Αυτός λοιπόν ειδοποίησε τους Έλληνες ναυάρχους ότι οι Πέρσες κατέλαβαν τα στενά και ότι ο βασιλιάς των Λακεδαιμονίων άφησε τη τελευταία του πνοή υπερασπιζόμενος τη πατρίδα του έναντι των βαρβάρων. Οι ναύαρχοι κρίνανε φρόνιμο να αποσυρθούν καθώς πλέον δεν υπήρχε στρατός για να φυλάνε τα νώτα του. Μπορεί να φαινόντουσαν πιο χρήσιμοι σε άλλο τομέα μάχης. Έτσι δόθηκε διαταγή υποχώρησης στο νότο και συγκεκριμένα στη Σαλαμίνα. Η αποχώρηση των Ελλήνων έγινε με τάξη, πρώτα φύγανε οι Κορίνθιοι και τελευταίοι οι Αθηναίοι για να καλύπτουν την υποχώρηση των υπόλοιπων Ελλήνων. Με την γραμμή άμυνας να έχει υποχωρήσει η Ελλάδα από τις Θερμοπύλες μέχρι και την Αττική πέρασε στον έλεγχο των Περσών. Ο περσικός στόλος καθυστέρησε να μάθει τη νίκη του Ξέρξη στις Θερμοπύλες και δεν μπορούσε να πιστέψει ότι ο ελληνικός στόλος αποχώρησε αλλά πιστεύανε ότι τους ετοιμάζανε ενέδρα. Όταν ενημερώθηκε για τη κατάληψη των Θερμοπυλών από τους Πέρσες, ο στόλος κινήθηκε για την Ιστιαία και λεηλάτησε όλη τη βόρειο Εύβοια. Οι Οπούντιοι Λοκροί και οι κάτοικοι της Δωρίδας υποτάχθηκαν, όπως είχανε υποταχθεί και οι Θεσσαλοί και οι Μακεδόνες, στους Πέρσες. Οι Φωκείς ανέβηκαν στις απόκρημνες πλαγίες του Παρνασσού για να μην δηλώσουν υποταγή στους Ανατολίτες. Οι Βοιωτοί δηλώσαν εθελουσία υποταγή και οι Θηβαίοι διαβεβαίωσαν ότι θα βοηθήσουν με έμψυχο υλικό τον Ξέρξη. Οι πόλεις Πλαταιές και Θέσπιες λεηλατήθηκαν και ισωπεδώθηκαν. Προηγουμένως οι κάτοικοι των δυο πόλεων τις είχανε εγκαταλείψει για να σωθούν. Οι Πλαταιείς ακολούθησαν τους παραδοσιακούς συμμάχους τους, τους Αθηναίους, στα πλοία για τη Σαλαμίνα ενώ οι Θεσπιείς, παραδοσιακοί σύμμαχοι των Σπαρτιατών, βρήκαν καταφύγιο στον Ισθμό της Κορίνθου.

Η γενική θεώρηση της ναυμαχίας
Η αποστολή του ελληνικού στόλου έληξε με επιτυχία καθώς ο στόχος της ήταν να εμποδίσει το περσικό στόλο να εισχωρήσει στον ευβοϊκό κόλπο όσο ο ελληνικός στρατός φρουρούσε τις Θερμοπύλες. Από τη στιγμή που οι Θερμοπύλες καταλήφθηκαν από Πέρσες δεν υπήρχε νόημα ο στόλος να παραμείνει στο Αρτεμίσιο. Μπορεί οι Έλληνες να δέχτηκαν απώλειες που ήταν δύσκολο ή ακατόρθωτο να τις καλύψουν αλλά βγήκανε νικητές εκπληρώνοντας την αποστολή τους. Ταυτόχρονα ο Θεμιστοκλής συγκέντρωνε στοιχεία για τον αντίπαλο στόλο για να τα χρησιμοποιήσει σε κάποια επόμενη σύγκρουση μαζί του. Αυτή η σύγκρουση έγινε στη Σαλαμίνα και υπήρξε η αρχή του τέλους της εκστρατείας του Ξέρξη.
Ο Θεμιστοκλής, πριν αποχωρήσει ο ελληνικός στόλος, άφησε σε σημεία με ιδιαίτερη σημασία για τους Έλληνες του περσικού στόλου, επιγραφές με οδηγίες για το τι θα κάνουν όταν θα ξαναβρεθούν αντιμέτωποι με τον ελληνικό στόλο. Οι επιγραφές έγραφαν:
- Άσχημα κάνετε Ίωνες να πολεμάτε τους πατέρες σας και να υποδουλώνετε την Ελλάδα. Ελάτε μαζί μας. Αν αυτό σας είναι αδύνατο, μείνετε τουλάχιστον μακριά από τα πλοία μας και παρακινείστε τους Κάρες να ακολουθήσουν το παράδειγμά σας. Αν μήτε το ένα μήτε το άλλο μπορείτε να κάνετε, αν ανώτερη δύναμη σας εμποδίζει να αυτομολήσετε, φανείτε τότε νωθροί κατά την μάχη, θυμούμενοι ότι από εμάς κατάγεστε και ότι εσείς είστε η αιτία, για την οποία μας πολεμούν οι βάρβαροι.

» Ναυμαχία της Σαλαμίνας