ΤΙΜΑΙΟΣ 29b-31b
Ο κόσμος είναι έλλογο έμβιο ον,
πλήρες και μοναδικό
Τώρα, σε σχέση με όλα τα θέματα, είναι πολύ σημαντικό ν' αρχίζουμε από τη φυσική τους αρχή. Κατά συνέπεια, όταν ασχολούμαστε με μια εικόνα και με το πρότυπό της, πρέπει να βεβαιωνόμαστε ότι τα επιχειρήματά μας οφείλουν να ταιριάζουν με τα διάφορα πράγματα που εξηγούν. ´Οσα είναι μόνιμα, σταθερά και κατανοητά με τη βοήθεια της σκέψης, θα είναι και τα ίδια σταθερά και αμετάβλητα. Πρέπει λοιπόν να βασιστούμε σε σταθερούς και αμετάβλητους συλλογισμούς, που αποκλείεται ν' αποδειχθούν λανθασμένοι, ώστε να μην υστερούν σε τίποτα´ έτσι οι συλλογισμοί που εξηγούν εκείνο που δημιουργήθηκε με πρότυπο το αιώνιο και αποτελεί εικόνα του, πρέπει να είναι πιθανοφανείς και ανάλογοι με τους πρώτους, αφού όποια σχέση υπάρχει ανάμεσα στη γένεση και την ουσία η ίδια υπάρχει ανάμεσα στην πίστη και την αλήθεια. Μην απορήσεις λοιπόν, Σωκράτη, ενώ πολλοί έχουν πει πολλά σχετικά με τους θεούς και τη δημιουργία του σύμπαντος, αν δεν καταφέρουμε να διατυπώσουμε σωστούς και απόλυτα συνεπείς από κάθε άποψη συλλογισμούς. Αν όμως κάνουμε υπολογισμούς που δεν είναι κατώτεροι από άλλους, θα πρέπει να νιώσουμε ικανοποίηση, έχοντας κατά νου ότι τόσο εγώ που μιλάω όσο και εσείς που με κρίνετε είμαστε άνθρωποι. Αφού λοιπόν δεχτούμε κάποια πιθανή ερμηνεία γι' αυτά τα θέματα δεν θα πρέπει να αναζητούμε τίποτα περισσότερο απ' αυτό.
ΣΩ. Θαυμάσια, Τίμαιε. Πρέπει να δεχτούμε απόλυτα αυτά που προτείνεις. Ακούσαμε βέβαια το προοίμιό σου με θαυμασμό´ μίλησέ μας τώρα και για το κύριο θέμα.
ΤΙ. Ας εξετάσουμε λοιπόν για ποιο λόγο έφτιαξε ο δημιουργός τη γένεση και τον κόσμο. ´Ηταν αγαθός, και ο αγαθός δεν έχει κανένα φθόνο μέσα του για τίποτα´ γι' αυτό θέλησε να γίνουν τα πάντα όσο το δυνατόν πιο όμοια με τον ίδιο. ´Οποιος λοιπόν δέχεται αυτή ως σπουδαιότερη αρχή για τη γένεση και τον κόσμο, ακούγοντάς την από συνετούς ανθρώπους, θα έπραττε σωστά. Ο θεός, θέλοντας να κάνει όλα τα πράγματα όσο το δυνατόν πιο καλά και χωρίς ασχήμιες, πήρε όλη την ορατή ύλη που ποτέ δεν ησύχαζε, αλλά βρισκόταν σε άτακτη και ακανόνιστη κίνηση, και την έβαλε από την αταξία σε τάξη, πιστεύοντας ότι αυτή σε κάθε περίπτωση είναι καλύτερη. Σαν άριστος που είναι, ούτε ήταν ούτε είναι επιτρεπτό να κάνει τίποτα άλλο από το ωραιότερο. Αφού λοιπόν σκέφτηκε καλά, κατάλαβε πως οτιδήποτε ορατό από τη φύση και χωρίς λογικό δεν θα είναι ποτέ ωραιότερο από κάποιο άλλο σύνολο με νου, αλλά και πως δεν είναι δυνατό να υπάρξει σε κάτι νους χωρίς ψυχή. Με αυτή τη σκέψη έβαλε το λογικό στην ψυχή, και βάζοντας την ψυχή στο σώμα δημιουργούσε το σύμπαν, ώστε το έργο του να είναι από τη φύση του το καλύτερο και το ωραιότερο. Σύμφωνα λοιπόν μ' αυτό τον πιθανό συλλογισμό πρέπει να δεχτούμε ότι ο κόσμος αυτός δημιουργήθηκε ζωντανός, με ψυχή και με λογικό χάρη στην πρόνοια του θεού.
Αφού έτσι έχουν τα πράγματα, πρέπει να εξετάσουμε αυτό που ακολουθεί στη συνέχεια. Ποιον άλλο ζωντανό κόσμο πήρε ο δημιουργός για πρότυπο, όταν θέλησε να φτιάξει όμοιό του τον κόσμο. Δεν πρέπει να πιστέψουμε ότι είναι από τη φύση του μέρος κάποιου άλλου κόσμου, γιατί, αν μοιάζει με κάτι που δεν είναι τέλειο, τότε αποκλείεται να είναι κι ο ίδιος καλός. Είναι πιο σωστό να δεχτούμε ότι μοιάζει περισσότερο απ' οτιδήποτε άλλο μ' εκείνο τον ζωντανό κόσμο του οποίου αποτελούν μέρος όλα τα άλλα πλάσματα και ως άτομα και ως σύνολο, επειδή εκείνος περιλαμβάνει και κλείνει μέσα του όλα τα νοητά όντα, όπως ακριβώς αυτός ο κόσμος περιλαμβάνει εμάς και όλα τα άλλα ορατά πλάσματα. Αφού λοιπόν ο θεός θέλησε να τον κάνει να μοιάζει με το καλύτερο και τελειότερο απ' όλα τα νοητά δημιουργήματα, έφτιαξε έναν ορατό κόσμο, ο οποίος περιλαμβάνει όλα τα ζωντανά πλάσματα που από τη φύση τους είναι όμοια προς αυτόν. ´Εχουμε λοιπόν δίκιο όταν περιγράφουμε τον κόσμο σαν μοναδικό; ´Η μήπως θα ήταν πιο σωστό να πούμε ότι υπάρχουν πολλοί και άπειροι; Αν έγινε σύμφωνα με το πρότυπό του, τότε πρέπει να είναι μόνο ένας, γιατί αυτό που περιλαμβάνει όλα τα νοητά ζώα δεν μπορεί ποτέ να είναι δεύτερο μαζί με κάποιο άλλο. Σ' αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να υπάρχει άλλος ένας που να κλείνει μέσα του και τους δύο, οι οποίοι να υποστηρίξουμε ότι αυτός ο κόσμος είναι όμοιος με εκείνους τους δύο αλλά μόνο με τον ένα που κλείνει μέσα του τους άλλους δύο. Για να είναι επομένως ο κόσμος μόνος του όμοιος με το τέλειο πρότυπο, ο δημιουργός δεν έφτιαξε ούτε δύο ούτε άπειρους άλλους κόσμους, αλλά αυτός ο ουρανός είναι ένας και μοναδικός και τώρα και πάντα.