ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ

Admin

Ο Παρθενώνας, το θαύμα της αρχιτεκτονικής και της ομορφιάς που καθώς περνούν τα χρόνια αποκτά όλο και περισσότερη αξία.
Χιλιάδες άνθρωποι, μέσα σ' έναν πρωτοφανή πυρετό, εργάστηκαν για πολλά χρόνια για να γίνουν οι ασύγκριτοι σε πλούτο και ομορφιά ναοί της Ακρόπολης και τα αριστοτεχνικά αγάλματα. Τα καράβια ξεφόρτωναν συνέχεια στον Πειραιά πολύτιμη ξυλεία της Θράκης και του Λιβάνου. Από την Αίγυπτο έφτασαν πολλά φορτία με ελεφαντόδοντο. Η Θράκη και η Λιβύη προμήθευσε το χρυσάφι που χρειαζόταν για τα αγάλματα. Και η κοντινή Πεντέλη πρόσφερε το ολοκάθαρο και πολύτιμο μάρμαρο της.

Ο Ικτίνος έκανε τα σχέδια της Ακρόπολης και ο Καλλικράτης. σπουδαίος αρχιτέκτονας, είχε την επίβλεψη των έργων. Τα αγάλματα τα ανάλαβε ο μοναδικός Φειδίας, ο πιο ονομαστός γλύπτης της Αθήνας, που όμοιος του δεν παρουσιάστηκε ποτέ και πουθενά ως την εποχή μας. Βοηθούς του ο Φειδίας είχε τον αδελφό του τον Πάναινο, που ήταν άξιος και στη ζωγραφική, καθώς και τον Κολώτη, που ήταν ειδικός στο να δουλεύει το χρυσάφι και το ελεφαντόδοντο.

Πρώτος απ' όλους τους ναούς άρχισε να χτίζεται ο Παρθενώνας, πάνω στα θεμέλια του προηγούμενου ναού που είχε χτίσει ο Πεισίστρατος και τον είχαν καταστρέψει οι Πέρσες. Ονομάστηκε Μέγας Ναός και όχι Παρθενώνας. Το όνομα αυτό το πήρε αργότερα από ένα θάλαμο του ναού, που ονομαζόταν Παρθενών, επειδή εκεί συγκεντρώνονταν οι παρθένες που υπηρετούσαν τη θεά Αθηνά. Το υλικό για την κατασκευή του ήταν πεντελικό μάρμαρο, εκτός από το υπερυψωμένο δάπεδο, όπου χρησιμοποιήθηκε πωρόλιθος. Εννέα χρόνια χρειάστηκαν για την ανέγερση του ναού. Τα επίσημα εγκαίνια του έγιναν στα μεγάλα Παναθήναια του 439. Ωστόσο, το στόλισμα του ναού με τα αγάλματα του Φειδία, στη ζωφόρο και στις μετόπες, συνεχιζόταν και τελείωσε το 432. Δηλαδή για να τελειώσει ολότελα ο ναός, χρειάστηκαν δεκαπέντε χρόνια.

Ήταν ναός περίπτερος , με δύο σειρές κολώνες , μήκους 70 μέτρων και πλάτους 31, Δωρικού ρυθμού ,με αρκετά στοιχεία Ιωνικού. Αυτή η σύνθεση των δύο αρχιτεκτονικών στοιχείων, έκανε το πελώριο οικοδόμημα πιο ανάλαφρο.

Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς από αυτό το αρχιτεκτονικό αριστούργημα που ονομάζεται Παρθενώνας! Όλα μελετήθηκαν και στην παραμικρότερη λεπτομέρεια τους. Επειδή το μάτι του ανθρώπου ξεγελιέται και τις μεγάλες ευθείες τις βλέπει στη μέση τους να καμπυλώνουν, οι σπουδαίοι Αθηναίοι αρχιτέκτονες χρησιμοποίησαν ελαφρές καμπύλες, ώστε στο μάτι να φαίνονται ευθείες. Οι κολώνες έγερναν ελαφρά προς τα μέσα για να οδηγούν το βλέμμα ψηλά. Αυτό το μεγάλο κτίριο το χαρακτήριζε η απλότητα, η σοβαρότητα, η επιβλητικότητα, αλλά και η χάρη. Ναι, οι εκατοντάδες τόνοι από μάρμαρο, θα 'λεγε κανείς ότι δεν του έδωσαν την αίσθηση του όγκου και του βάρους. Ταίριαζε απόλυτα στο γυμνό βράχο της Ακρόπολης, αλλά και σε όλο το περιβάλλον της Αθήνας με το ζωηρό της φως.

Το εσωτερικό του χωριζόταν στον πρόναο το σηκό και τον οπισθόδομο. Στη ζωφόρο, που είχε συνολικό μήκος 140 μέτρων και ύψος 1 μέτρου, ο Φειδίας λάξευσε τα αριστουργηματικά του γλυπτά με θέμα την προετοιμασία της πομπής των Παναθηναίων. Πόση απλότητα, πόση λιτότητα, αλλά και πόση ζωντάνια και αλήθεια δεν υπάρχουν σ' αυτά τα ανεπανάληπτα γλυπτά!

Στη μετόπη αναπαράστησε σκηνές από τη γιγαντομαχία. Στο ανατολικό αέτωμα διάλεξε σαν θέμα τη γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του Δία και στο δυτικό τη σκηνή της φιλονικίας της Αθηνάς με τον Ποσειδώνα, πάνω στην Ακρόπολη.

Στο σηκό ο Φειδίας έστησε το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς, ένα πραγματικό αριστούργημα ομορφιάς, τέχνης, χάρης και επιβλητικότητας. Μας το περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια ο Παυσανίας, που το είδε στη θέση του όταν επισκέφτηκε την Αθήνα, έτσι όπως μας έκανε και την περιγραφή του αγάλματος του Δία, στην Ολυμπία, έργο και αυτό του Φειδία. Το ύψος του αγάλματος μαζί με το βάθρο έφτανε τα 15 μέτρα. Ήταν μια Αθηνά που στεκόταν όρθια , επιβλητική και ολοζώντανη. Φορούσε έναν Αττικό χιτώνα και τα χέρια της ήταν γυμνά, φτιαγμένα από ελεφαντόδοντο. Στο δεξί της χέρι κρατούσε τη φτερωτή νίκη, που είχε ύψος 1,80εκ. Και ήταν χρυσελεφάντινη. Στο αριστερό χέρι κρατούσε ακουμπισμένα στο δάπεδο, το δόρυ και την ασπίδα. Ανάμεσα σ' αυτά τα δύο υπήρχε ένα φίδι που παρίστανε τον Εριχθόνιο. Στο εσωτερικό μέρος της ασπίδας, ο μοναδικός ζωγράφος Πολύγνωτος είχε ζωγραφίσει σκηνή από τη 1η γιγαντομαχία και στο εξωτερικό υπήρχε σκηνή από τον πόλεμο του Θησέα με τις Αμαζόνες. Σ' έναν από τους πολεμιστές ο Φειδίας είχε δώσει τη μορφή του Περικλή και σε έναν άλλο, σε ένα γέρο που σήκωνε μια πέτρα, τη δική του μορφή.

Το χρυσάφι του αγάλματος ζύγιζε κάπου έναν τόνο! Οι Αθηναίοι κατηγόρησαν αργότερα το Φειδία πως είχε κλέψει αρκετό από το χρυσάφι που προοριζόταν για το άγαλμα και τον έφεραν σε δίκη. Μα εκείνος, που ήξερε πολύ καλά τον ανθρώπινο φθόνο, είχε λάβει τα μέτρα του. Είχε ζυγίσει το χρυσάφι που του παράδωσαν, το οποίο ήταν ακριβώς 44 τάλαντα. Το χρυσάφι στο άγαλμα το είχε τοποθετήσει με τέτοιον τρόπο, ώστε να ξεκολλάει εύκολα και να μπαίνει ξανά στη θέση του. Στη δίκη ζήτησε να βγάλουν το χρυσάφι και να το ζυγίσουν, πράγμα που έγινε. Και το βάρος του ήταν ακριβώς το ίδιο, 44 τάλαντα!

Φυσικά ο Φειδίας αθωώθηκε. Αλλά, βρήκε καινούργιους μπελάδες. Τον κατηγόρησαν για ιεροσυλία, επειδή έδωσε στους δυο πολεμιστές της ασπίδας της Αθηνάς, τη μορφή του και τη μορφή του Περικλή, θα τον καταδίκαζαν οπωσδήποτε σε θάνατο, αλλά κατάφερε να δραπετεύσει και έφυγε για την Ολυμπία, όπου μαζί με τους δυο αχώριστους βοηθούς του έφτιαξε ένα καινούργιο αριστούργημα, το γιγάντιο χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία.

Ξαναγυρίζουμε στον Παρθενώνα. Το θαύμα αυτό της αρχιτεκτονικής, έμεινε για πολλούς αιώνες άθικτο. Οι Ρωμαίοι τον σεβάστηκαν και οι Χριστιανοί το 500 μ.Χ. τον μετέτρεψαν σε χριστιανική εκκλησία, κάνοντας ελάχιστες αλλαγές στο εσωτερικό του. Φυσικά, αυτή την εποχή το πολύτιμο άγαλμα της Αθηνάς δεν υπήρχε. Ποιος ξέρει ποιοι το κατάστρεψαν για να πάρουν το χρυσάφι του. Η απληστία των ανθρώπων και η άγνοια, κατάστρεψαν ίσως το πιο αριστουργηματικό δημιούργημα των αιώνων.

Το 1456 οι Τούρκοι με τη σειρά τους έκαναν τον Παρθενώνα τζαμί, χτίζοντας ένα μιναρέ στη ΝΔ γωνία του. Το κτίριο όμως δεν το πείραξαν. Το 1655 υπήρχαν σχεδόν όλα τα γλυπτά. Η καταστροφή έγινε το 1687, στις 26 του Σεπτέμβρη. Οι Βενετσιάνοι, με αρχηγό τον Μοροζίνη είχαν πολιορκήσει την Αθήνα. Ένας Γερμανός πυροβολητής έστειλε μια οβίδα στην Ακρόπολη, που χτύπησε τον Παρθενώνα. Τον Παρθενώνα που οι Τούρκοι είχαν αποθηκεύσει στο εσωτερικό του μπαρούτι. Η φοβερή έκρηξη που ακολούθησε, σμπαράλιασε κυριολεκτικά το ομορφότερο κτίριο του κόσμου.

Αρκετά χρόνια αργότερα, ο Άγγλος πρεσβευτής στην Πόλη, Έλγιν, πήρε άδεια από τις Τουρκικές αρχές ν' αφαιρέσει όσα γλυπτά ήθελε από τον πληγωμένο ναό της Αθηνάς και να τα μεταφέρει στο Λονδίνο. Οι εργάτες που τα ξεκολλούσαν έσπασαν αρκετά από τα αριστουργήματα του Φειδία. Τα υπόλοιπα τα φόρτωσε ο ιερόσυλος Άγγλος στο καράβι και τα πήγε στη χώρα του. Ονομάστηκαν Ελγίνεια μάρμαρα και βρίσκονται στο Βρετανικό μουσείο.

Σήμερα στον Παρθενώνα γίνονται πολλές εργασίες από εξειδικευμένους επιστήμονες για να ξαναγίνει ο ναός όπως ήταν παλιά όσο αυτό είναι δυνατό. Επίσης κάτω από την Ακρόπολη ετοιμάζεται το νέο μουσείο Ακροπόλεως. Ας ελπίσουμε ότι τα Ελγίνεια μάρμαρα θα ξαναγυρίσουν στον τόπο μας και θα τα θαυμάζουμε από κοντά σε κάποια από τις αίθουσες του νέου μουσείου.

Admin

ΤΑ ΑΕΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ

Η γλυπτική διακόσμηση στα αετώματα του Παρθενώνα διήρκεσε πέντε χρόνια, 437 - 432 π.Χ. και ήταν το τελευταίο μέρος των εργασιών στο ναό.
Καθεμιά από τις συνθέσεις των δύο αετωμάτων είχε μήκος 28μ. και οι μορφές στο κέντρο είχαν ύψος περίπου 3μ. Συνολικά ξεπερνούσαν τις 50 μορφές και στις δύο συνθέσεις μαζί, από τις οποίες σήμερα σώζονται μόνο ελάχιστες.
Τα θέματα και στις δύο συνθέσεις ήταν εμπνευσμένα από την μυθολογία και αφορούν και τα δύο τη θεά Αθηνά που ήταν η προστάτιδα της Αθήνας. Το αέτωμα πάνω από την κύρια είσοδο του Παρθενώνα (ανατολικό αέτωμα) παριστάνει τη γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του Δία. Το αέτωμα της πίσω πλευράς του ναού (δυτικό αέτωμα) παριστάνει τη διαμάχη της Αθηνάς και του Ποσειδώνα για το ποιος θα γινόταν προστάτης της Αθήνας.
Όσες απ' αυτές διατηρήθηκαν ως τα χρόνια του Μοροζίνη και διασώθηκαν από την φοβερή έκρηξη, αρπάχτηκαν από τον Έλγιν και βρίσκονται σήμερα στο Βρετανικό μουσείο.
Στο ανατολικό αέτωμα, όπου παριστάνεται με θεϊκή μεγαλοπρέπεια η γέννηση της θεάς Αθηνάς, δεσπόζουν στο κέντρο αντικριστές οι δύο κύριες μορφές.

Πηγή: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΟΝΤΕΡΝΟΙ ΚΑΙΡΟΙ

Ο Δίας αριστερά καθισμένος στο θρόνο του, με το σκήπτρο στο αριστερό του χέρι και τον κεραυνό στο δεξί, έχει απέναντί του όρθια, πάνοπλη και ολόχαρη την Αθηνά που μόλις έχει γεννηθεί μέσα από το κεφάλι του. Πίσω της εικονίζεται γυμνός και όρθιος ο θεός Ήφαιστος, κρατώντας το τσεκούρι με το οποίο είχε χτυπήσει το κεφάλι του Δία. Καθιστή πίσω από το Δία και την Αθηνά, βρίσκονται αντίστοιχα η Ήρα και ο Ποσειδώνας, που έκπληκτοι μπροστά στο γεγονός, παρακολουθούν το θαύμα. Δεξιά και αριστερά βρίσκονται άλλοι θεοί που παρακολουθούν και μετέχουν στο ευχάριστο γεγονός.
Στην αριστερή άκρη του αετώματος απεικονίζεται το τέθριππο άρμα του Ήλιου που ανατέλλει από τον Ωκεανό και κατευθύνεται προς το κέντρο, ενώ δεξιά απεικονίζεται το τέθριππο άρμα της Σελήνης, που φεύγει για να βυθιστεί στον Ωκεανό.
Στο δυτικό αέτωμα, όπου παριστάνεται ο μύθος της φιλονικίας του Ποσειδώνα και της Αθηνάς για την πόλη Αθήνα δεσπόζουν στο κέντρο αντικριστές οι δύο κύριες μορφές. Οι δύο θεοί, εικονίζονται με τα σύμβολά τους, όρθιοι με ζωηρή παραστατικότητα.

Πηγή: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΟΝΤΕΡΝΟΙ ΚΑΙΡΟΙ

Το γυμνό ρωμαλέο κορμί του Ποσειδώνα τινάζεται βίαια προς τα πίσω, είναι νευρικός και αβέβαιος για τη νίκη του στον αγώνα. Αντίθετα η θεά Αθηνά με τη μεγαλόπρεπη στάση της φανερώνει τη σιγουριά της για τη νίκη. Κοντά στους δύο θεούς εικονίζονται τα σημάδια - σύμβολα, η ελιά και η πηγή με το θαλάσσιο νερό, τα δώρα που πρόσφεραν οι δύο θεοί για να αποκτήσουν την προστασία της πόλης.
Δεξιά και αριστερά από τους θεούς ήταν τα άρματα που τους έφεραν στα βράχια της Ακρόπολης για τον αγώνα. Το άρμα της Αθηνάς το οδηγούσε η Νίκη και το άρμα του Ποσειδώνα η Αμφιτρίτη ή κάποια άλλη από τις Νηρηίδες. Τα άρματα τα συνόδευαν οι αγγελιοφόροι των θεών, ο Ερμής και η Ίρις. Τον αγώνα παρακολουθούσαν ο Κέκροπας και ο Ερεχθέας με τις οικογένειές τους. Στις δυο γωνιές του αετώματος εικονίζονται ο Κηφισός και ο Ιλισός ή ίσως δύο άλλοι ήρωες της Αττικής.
Πολλές αμφισβητήσεις και ποικίλες γνώμες διατυπώθηκαν σχετικά με το ποιος καλλιτέχνης δημιούργησε τα αετώματα του Παρθενώνα. Τελικά όμως δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και το έργο αυτό είναι του μεγάλου γλύπτη Φειδία και των μαθητών του.

Admin

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΜΑΡΜΑΡΑ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ

Όταν χτίστηκε ο Παρθενώνας, κατά την περίοδο 447- 432 π.Χ., κατασκευάστηκαν τρεις ομάδες γλυπτών για τη διακόσμησή του: οι μετόπες, η ζωφόρος και τα αετώματα. Από αυτά, οι μετόπες και η ζωφόρος αποτελούσαν μέρος του οικοδομήματος του ναού. Δεν κατασκευάστηκαν πρώτα και έπειτα τοποθετήθηκαν ψηλά στον Παρθενώνα, αλλά σκαλίστηκαν στις πλευρές του αφού είχε ολοκληρωθεί η κατασκευή του.
Οι μετόπες ήταν ξεχωριστά γλυπτά υψηλής ανάγλυφης δημιουργίας. Υπήρχαν 92 μετόπες, 32 σε κάθε πλευρά και 14 σε κάθε άκρη. Κάθε μετόπη χωρίζονταν από τις γειτονικές της με μια απλή αρχιτεκτονική διακόσμηση που ονομάζεται τρίγλυφο. Οι μετόπες ήταν τοποθετημένες πάνω από την εξωτερική σειρά κιόνων γύρω από το ναό και παρουσίαζαν διάφορες ιστορικές μάχες. Η βόρεια πλευρά ιστορούσε σκηνές από τον Τρωικό πόλεμο, η νότια μια μάχη μεταξύ των Ελλήνων και των Κενταύρων, η ανατολική πλευρά Γιγαντομαχία και η δυτική μια μάχη ανάμεσα στους Έλληνες και τις Αμαζόνες.

Η ζωφόρος, μήκους 160μ., ήταν τοποθετημένη επάνω από την εσωτερική σειρά κιόνων, επάνω δηλαδή από τον κυρίως ναό, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνει το θεατή να το δει καλά. Πρόκειται για μακρύ, συνεχόμενο ανάγλυφο όπου απλώνεται η εικόνα της παναθηναϊκής πομπής προς το ναό.

Στις δύο πλευρές του ναού, στα μεγάλα τριγωνικά διαστήματα, τοποθετήθηκαν τα εναέτια γλυπτά. Ήταν σχεδιασμένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε τα αγάλματα που βρισκόταν στο κεντρικό και υψηλότερο σημείο του τριγώνου, να είναι γιγαντιαία. Οι καταστροφές που υπέστησαν τα αετώματα ήταν τόσο μεγάλης έκτασης ώστε τα θέματα των παραστάσεων να μας είναι γνωστά μόνο από τις γραπτές μαρτυρίες του Παυσανία, ο οποίος έζησε και έγραψε γύρω στο 150 μ.Χ.. Σύμφωνα με τα γραπτά του, στο ανατολικό αέτωμα ο Φειδίας ιστόρησε τη γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του Δία και στο δυτικό παρουσίασε τη διαμάχη της Αθηνάς και του Ποσειδώνα για την προστασία της Αθήνας.

Ωστόσο, το αποκορύφωμα της μεγαλοπρέπειας του ναού βρισκόταν στο εσωτερικό του. Το άγαλμα της θεάς Αθηνάς είχε ύψος 40 πόδια (12 μέτρα) και ήταν κατασκευασμένο από χρυσό και ελεφαντόδοντο. Καταστράφηκε από φωτιά το 200 π.Χ. και φημολογείται ότι το αντικατέστησαν κατά το 165-160π.Χ.. Αντίθετα από τα μάρμαρα του
Παρθενώνα, το περίφημο άγαλμα δεν σώθηκε.
Δυστυχώς, σήμερα δεν σώζονται εξ' ολοκλήρου τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Αρχικώς, υπήρχαν 115 πλάκες στη ζωφόρο. Από αυτές, 94 σώζονται ακόμη, είτε ολόκληρες, είτε σε κομμάτια. 36 βρίσκονται στην Αθήνα, 56 στο Βρετανικό Μουσείο και μία στο Λούβρο. Από τις 92 μετόπες, 39 βρίσκονται στην Αθήνα και 15 στο Λονδίνο. 17 εναέτια αγάλματα, μία καρυάτιδα και μία κολώνα από το Ερεχθείο βρίσκονται επίσης στο Βρετανικό Μουσείο. Έτσι τα μάρμαρα του Παρθενώνα είναι σχεδόν ίσα μοιρασμένα - μισά στο Λονδίνο και μισά στην Αθήνα.
Ακριβώς επειδή τα γλυπτά που σώζονται βρίσκονται σε δύο χώρες, σε απόσταση 1500 μιλίων, η ελληνική κυβέρνηση έχει ζητήσει να επιστραφούν τα μάρμαρα του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο ώστε να αποτελέσουν μία μοναδική συλλογή και να τοποθετηθούν στο μουσείο που πρόκειται να χτιστεί στους πρόποδες του λόφου της Ακρόπολης.

Πηγή
http://dim-galat.pel.sch.gr/projects/akropolis/akr_08marmara.htm

ΤΑ ΜΑΡΜΑΡΑ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ
ΜΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
"Τυφλά είναι τα μάτια που δε χύνουν δάκρυα βλέποντας, Ω, Ελλάς αγαπημένη, τα ιερά σου μάρμαρα να αρπάζονται από βλάσφημα Εγγλέζικα χέρια που έχουν ξαναπληγώσει την πονεμένη σου καρδιά και αρπάξει τους θεούς σου, τους θεούς που μισούν το απαίσιο κλίμα της Αγγλίας." Λόρδος Βύρωνας, "Childe Harold"
Μακριά από τη γενέθλια γη τους, τα μάρμαρα του Παρθενώνα βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο γιά περισσότερο από 150 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν συνεχείς διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ελληνικής κυβέρνησης που ζητάει την επιστροφή τους, και της Βρετανικής κυβέρνησης που μαζί με τους έφορους του Βρετανικού Μουσείου την αρνούνται.
Στις ακόλουθες σελίδες μπορείτε να ενημερωθείτε σχετικά με την ιστορία των μαρμάρων του Παρθενώνα, καθώς και τις απόψεις της Ελληνικής κυβέρνησης, της Βρετανικής κυβέρνησης, του Βρετανικού Συντηρητικού Κόμματος και του Βρετανικού Μουσείου. Στο τέλος εξηγούμε τη δική μας τοποθέτηση και ζητούμε τη δική σας. Ένα-δύο λεπτά χρειάζονται όλα κι όλα γιά να μας στείλετε ένα ηλεκτρονικό μύνημα.
Ελπίζουμε ότι θα απολαύσετε τις σελίδες μας και ότι θα μάθετε από αυτές, όπως εμείς.
Πηγή
http://www.damon.gr/marmara/

Admin

ΟΙ ΜΕΤΟΠΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ

Γύρω γύρω στον Παρθενώνα, πάνω από τους εξωτερικούς κίονες βρίσκονταν εναλλάξ τα τρίγλυφα και οι μετόπες. Αντίθετα από τη ζωφόρο που φαινόταν δύσκολα πίσω από τους κίονες του ναού, οι μετόπες βλέπονταν ελεύθερα. Ήταν 92 στο σύνολό τους, 32 σε κάθε μεγάλη πλευρά του ναού και 14 σε κάθε μικρή.
Κάθε μετόπη είχε δύο ανθρώπινες μορφές ή σύμπλεγμα ανθρώπου και ζώου. Οι παραστάσεις είναι όλες εμπνευσμένες από τη μυθολογία. Τα θέματά τους είναι επιλεγμένα ώστε να συμβολίζουν και να θυμίζουν τους παλαιούς και τους πρόσφατους νικηφόρους αγώνες των Ελλήνων κατά των εχθρών, που απείλησαν τη γη και την ελευθερία τους.

Η βόρεια πλευρά ιστορούσε σκηνές από τον Τρωικό πόλεμο.
Η νότια πλευρά ιστορούσε τον αγώνα των Ελλήνων κατά των Κενταύρων.
Η δυτική πλευρά ιστορούσε τη μάχη των Αθηναίων με τις Αμαζόνες.
Η ανατολική πλευρά ιστορούσε τον αγώνα των θεών του Ολύμπου εναντίον των
Γιγάντων (Γιγαντομαχία).

Οι μετόπες της ανατολικής, της βόρειας και της δυτικής πλευράς είχαν απολαξευτεί βάρβαρα από τους Χριστιανούς όταν μετέτρεψαν τον Παρθενώνα σε χριστιανική εκκλησία (5ος - 6ος αι.μ.Χ.). Από την καταστροφή αυτή εξαιρέθηκαν οι νότιες μετόπες.
Σήμερα από τις 92 μετόπες, 39 βρίσκονται στην Αθήνα και 15 στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου.

Admin

Η ΖΩΦΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ

Η ζωφόρος του Παρθενώνα περιβάλλει το επάνω μέρος των τοίχων του ναού, πίσω από τους εξωτερικούς κίονες. Έχει 1μ. ύψος και συνολικό μήκος 160μ. Θέμα της ανάγλυφης παράστασης είναι η πομπή των Παναθηναίων.

Η παράσταση αρχίζει από τη ΝΔ γωνία του ναού και ακολουθεί δύο κατευθύνσεις, μία από τη βόρεια και μία από τη νότια πλευρά, ξεδιπλώνοντας όλο το θέμα. Και οι δύο συναντιόνται στο ανατολικό τμήμα της ζωφόρου που βρίσκεται πάνω από την επίσημη είσοδο του Παρθενώνα
Στις τρεις πλευρές της ζωφόρου (δυτική, νότια και βόρεια) έχουν απεικονιστεί σκηνές από την πομπή των Παναθηναίων. Στην τέταρτη, την ανατολική πλευρά, με την παρουσία των θεών του Ολύμπου, παριστάνεται το τέρμα της πομπής και η παράδοση του ιερού πέπλου της Αθηνάς από τις Αρρηφόρες στον Αρχιερέα.

Συνολικά 360 ανθρώπινες μορφές σε ομάδες και μεμονωμένα άτομα και πλήθος από ζώα συνθέτουν τη ζωφόρο με την πομπή των Παναθηναίων. Στην παράσταση υπάρχουν θεοί, ιερείς, άρχοντες, μουσικοί, ιππείς, άρματα, παρθένες με υδρίες και κάνιστρα, γέροντες με κλαδιά, πολίτες, άντρες και γυναίκες έφηβοι και ακόμα άλογα, βόδια και κριάρια. Όλες οι μορφές ενεργούν και κινούνται με κατεύθυνση και ροή προς τα ανατολικά όπου θα τερματίσει η μεγαλόπρεπη πομπή.

Το θέμα της ζωφόρου ήταν έμπνευση και σχέδιο του γλύπτη Φειδία. Για την εκτέλεσή του εργάστηκε μαζί με τους μαθητές του. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Δίας, η Ήρα και κάποιοι θεοί έγιναν από το ίδιο το χέρι του μεγάλου καλλιτέχνη.
Η ζωφόρος του Παρθενώνα είναι έργο με ασύγκριτη δύναμη, τελειότητα και ομορφιά.
Στάθηκε για αιώνες στην αρχαιότητα, το σύμβολο και η εικόνα του πιο σεβαστού, του πιο λαμπρού και του πιο επίσημου γεγονότος, που ζούσαν οι Αθηναίοι. Τα Παναθήναια, γιορτή της θεάς Αθηνάς που προστάτευε την πόλη τους ήταν το μεγαλύτερο θρησκευτικό γεγονός.
Πολλά κομμάτια της ζωφόρου καταστράφηκαν από την έκρηξη του Μοροζίνη. Αρχικά υπήρχαν 115 πλάκες. Απ' αυτές, 94 σώζονται ακόμη, είτε ολόκληρες, είτε σε κομμάτια. 36 βρίσκονται στην Αθήνα, 56 στο Βρετανικό Μουσείο (Λονδίνο) αρπαγμένες από τον Έλγιν, μία πλάκα από την ανατολική πλευρά στο Λούβρο (Παρίσι) και ένα μέρος από μια άλλη πλάκα στη Βιέννη.

Πηγή
http://dim-galat.pel.sch.gr/projects/akropolis/akr_06zoforos.htm

Admin

ΠΩΣ ΕΓΙΝΕ Η ΑΝΑΤΙΝΑΞΗ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ

Στα 1685 η Βενετία ήταν μεγάλο κράτος. Ήταν θαλασσοκράτειρα όπως περίπου σήμερα ή Αγγλία. Η Ελλάδα ήταν τότε επαρχία τουρκική, και η Βενετία ήθελε να την κατάκτηση. Στέλνει λοιπόν η Βενετία στην Πελοπόννησο τον αρχιστράτηγο Μοροζίνη με στρατό 10.000 άνδρες να την κυριέψει. Από το στρατό αυτό 4.000 άνδρες ήταν μισθοφόροι, Γερμανοί και άλλοι ευρωπαίοι με αρχηγό τον κόμη Καινιξμάρκ από τη Σουηδία παν φημιζόταν ως άριστος. στρατιωτικός. Η Πελοπόννησος κυριεύεται εύκολα από τον Μοροζίνη, γιατί τον βοήθησαν και οι Έλληνες κάτοικοί της. Ό Μοροζίνης σταθμεύει με το στρατό του στην Κόρινθο και σκέφτεται, αν πρέπει να προχώρηση στην Αττική. Στα 1686 οι Αθηναίοι στέλνουν στην Κόρινθο κρυφά επιτροπή και προσκαλούν το Μοροζίνη να πάει να καταλάβει την Αθήνα. Τον βεβαιώνουν ότι θα τον συνδράμουν με τρόφιμα και με πολεμιστές.
Ό στόλος της Βενετίας μεταφέρει το στρατό του Μοροζίνη κάνοντας το γύρο της Πελοποννήσου και αγκυροβολεί στο Καλαμάκι του Ισθμού.Οι Τούρκοι αγγαρεύουν τους Έλληνες της Αθήνας και επισκευάζουν βιαστικά τα τείχη της Ακρόπολης. Γκρεμίζουν το ναό της Απτέρου Νίκης και με τις πέτρες του χτίζουν πυροβολείο στο ίδιο μέρος.
Στις 22 Σεπτεμβρίου 1687, το πρωί, οι Τούρκοι είδαν από την Ακρόπολη τον βενετικό στόλο στον Πειραιά να αποβιβάζει στρατό και πολεμοφόδια και τους έπιασε φόβος και τρόμος. Τρέχουν με τα γυναικόπαιδα τους με κλάματα στην Ακρόπολη φορτωμένοι με ρούχα και τρόφιμα. Είναι 2.500 ψυχές.
Ο τουρκικός στρατός (500 στρατιώτες), γυρίζει τα χριστιανικά σπίτια και μαζεύει τους Έλληνες για να μεταφέρουν στην Ακρόπολη πολεμοφόδια και τροφές για 3.000 άτομα (2.500 λαό και 500 στρατό )και διάφορα έπιπλα Ως το μεσημέρι είχαν όλα μεταφερθεί. Στην πόλη της Αθήνας έμειναν μόνοι οι Έλληνες κάτοικοί της 7.000- 7.500. ψυχές που έτρεμαν κι αυτοί από το φόβο τους, γιατί περίμεναν από ώρα σε ώρα στρατό τουρκικό από τη Θήβα με το Σερασκέρη, ο οποίος θα στρατοπέδευε στα σπίτια τους. Φοβούνταν ακόμη ότι οι Τούρκοι θα κατέβαιναν από την Ακρόπολη, να λεηλατούν και να σφάζουν όποτε ήθελαν. Έκρυψαν, λοιπόν, οι Αθηναίοι τα πολύτιμα τους πράγματα στο χώμα, σε λάκκους και σε πηγάδια και περίμεναν την τύχη τους.
23 Σεπτεμβρίου 1687 ο στρατός του Μοροζίνη ξεκινά από τον Πειραιά με κανόνια για την Αθήνα. Αλίμονο, όμως! Ό μικρός αυτός στρατός της Βενετίας ο οποίος διαφήμιζε ότι πολεμά για να ελευθέρωση τους χριστιανούς από τους βαρβάρους, έγινε φοβερός, όπως ο μεγάλος στρατός του Ξέρξη.
Ο μεγάλος στρατός του Ξέρξη έκαψε τον εκατόμπεδο του Παρθενώνα.
Ο μικρός στρατός του Μοροζίνη ανατίναξε τον Παρθενώνα.
Ο μικρός στρατός του Μοροζίνη υπερτέρησε το μεγάλο στρατό του Ξέρξη σε βαρβαρότητα!
Την νύχτα ό Καίνιξμαρκ ως αρχηγός της πολιορκίας τοποθετεί στο μεταξύ των λόφων Φιλοπάππου - Πνύκας:
15 κανόνια στη σημερινή εκκλησούλα του Αι - Δημήτρη του Λουμπαρδιάρη.
9 κανόνια λίγο πιό πέρα στην Πνύκα.
3 μεγάλους όλμους τοποθετεί κάτω από τον Άρειο Πάγο κοντά στο σημερινό Αι-Διονύση, και
2 άλλους μεγάλους όλμους κατά το τέρμα της σημερινής, οδού Βουλής και Κυδαθηναίων όπου περίπου ή σημερινή εκκλησία Σωτήρα του Λυκοδήμου.
Οι Τούρκοι είχαν 10 κανόνια επάνω στους τοίχους του Ωδείου Ηρώδου του Αττικού και τοποθετούσαν αλλά στο ναό Απτέρου Νίκης (πού τον είχαν οχυρό) και άλλα στα Προπύλαια.
Ή Ακρόπολη ήταν στοιβαγμένη από 3.000 Τούρκους, στρατό λαό και γυναικόπαιδα. Τριακόσια περίπου σπιτάκια πού ήταν επάνω στην Ακρόπολη ήταν γεμάτα και το ύπαιθρο γεμάτο από σωρούς επίπλων, ρούχων, τροφίμων, γυναικόπαιδων και δεν μπορούσε να βάδιση άνθρωπος χωρίς να πατήσει επάνω τους.
Η μπαρούτη και οι αποθήκες των τροφίμων (λάδι, κρασί, στάρι) ήταν κυρίως στον Παρθενώνα και λίγη μπαρούτη στα Προπύλαια, γιατί οι βόμβες δεν μπορούσαν να τρυπήσουν τους τοίχους τους.
Όλη αυτή τη νύχτα (23 Σεπτεμβρίου 1687) οι Τούρκοι κτυπούν με τα 10 κανόνια (του Ωδείου) τους Ενετούς στον "Αι - Δημήτρη Λομπαρδιάρη για να τους εμποδίσουν να στήσουν το κανόνια τους και σκότωσαν 15 στρατιώτες και ένα ταγματάρχη.
24 Σεπτεμβρίου 1687 τα κανόνια των Ενετών αρχίζουν να κτυπούν την Ακρόπολη με ομοβροντίες. Ό αξιωματικός που διευθύνει τις πυροβολαρχίες δεν ξέρει να κανονίσει τη γέμιση των κανονιών και άλλες βόμβες χτυπούσαν χαμηλά στις σκάλες των Προπυλαίων και άλλες ξεπερνούσαν την Ακρόπολη και έπεφταν στα σπίτια της Πλάκας γύρω στο σημερινό Φανάρι του Διογένη.
Άλλοι στρατιώτες και μηχανικοί έφτασαν τη νύχτα στη βορινή, πλευρά της Ακρόπολης στη σπηλιά Άγραύλου και άρχισαν να κάνουν υπόνομο στο βράχο της Ακρόπολης για να την ανατινάξουν! Οι Τούρκοι τους κατάλαβαν και σκότωσαν τον διευθυντή μηχανικό τους και πολλούς στρατιώτες. Και η εργασία σταμάτησε ! Οι Ενετοί κανονιοβολούν αδιάκοπα την Ακρόπολη χωρίς να την πετυχαίνουν!
25 Σεπτεμβρίου 1687, κανόνισαν τη βολή τους. Χτυπούν τα Προπύλαια να τα χαλάσουν. Μία βόμβα μπήκε στα Προπύλαια σε διαμέρισμα που ήταν μικρή αποθήκη με μπαρούτη. Ή μπαρούτη πήρε φωτιά και ιδού το πρώτο θύμα: Τεράστιες φλόγες φωτιάς φωτίζουν τον ουρανό και ένα τμήμα των Προπυλαίων γκρεμίζεται. Και ενώ οι τεράστιες φλόγες φωτίζουν την Ακρόπολη και τους γύρω λόφους, οι Ιταλοί στρατιώτες του Μοροζίνη και οι Γερμανοί μισθοφόροι του, τρελοί από χαρά φωνάζουν: "Βίβα λα νόστρα ρεμ-πούμπλικα = Ζήτω ή δημοκρατία μας!". Νίκη! Ζήτω ο μέγας κόμης Καίνιξμαρκ!".

26 Σεπτεμβρίου 1687, όλες οι πυροβολαρχίες με συγκεντρωτικό πυρ εξακολουθούν να χτυπούν τα Προπύλαια για να τα ρίξουν, για να μπουν από εκεί οι Ενετοί στην Ακρόπολη. Το απόγευμα όμως ή διαταγή αλλάζει και δίνεται νέα με το παράγγελμα: Όλα τα κανόνια "χτυπάτε τον Παρθενώνα!".
Γιατί ή μεταβολή αυτή;
Γιατί πιθανόν κάποιος Έλληνας όμηρος ή Τούρκος στρατιώτης κατέβηκε από την Ακρόπολη κρυφά και πήγε στους Ενετούς και τους Είπε ,ότι ο Παρθενώνας; είναι ή γενική αποθήκη της μπαρούτης και των τροφών των Τούρκων.
Ό βομβαρδισμός συνεχίζεται ως το βράδυ: Όλα τα κανόνια και οι όλμοι χτυπούν από τέσσερα μέρη τον
Παρθενώνα!
Νύχτωσε. Είναι πανσέληνος, ο ουρανός των Αθηνών αιθριώτατος και ο ορίζοντας διαυγής. Οι γύρω λόφοι και τα βουνά της Αττικής ορατά, μάρτυρες του δράματος πού έμελλε να συμβεί...
Επάνω στον Ιερό Βράχο έστεκε μεγαλοπρεπής και ακλόνητος κυρίαρχος της Ακρόπολης ο Παρθενώνας ο ναός της Παλλάδας Αθηνάς. Ούτε ο μιναρές στη δυτική γωνιά του, ούτε τα γύρω του βρωμερά τουρκικά κτίρια αμαύρωναν την πάλλευκη αγνότητα και μεγαλοπρέπεια του. Οι θεοί του Ολύμπου που τους σκάλισε το χέρι ενός Φειδία, στέκουν γαλήνιοι και ατάραχοι στα αετώματα του.
Δύο χιλιάδες εκατό τριάντα εφτά χρόνια στέκει εκεί επάνω έτσι ο Παρθενώνας, η θεία αυτή δόξα της ανθρώπινης μεγαλοφυΐας. Κατά το διάστημα αυτό είδε βάρβαρους επιδρομείς Ασίας και Ευρώπης να ρυπαίνουν τους βωμούς του, να τον χτυπούν με μανία, αλλά να μη μπορούν να τον καταστρέψουν!
'Η ώρα ήταν πλέον μισή μετά τα μεσάνυχτα της 26 προς την 27 2επτεμβρίου 1687, όταν από κάποιο φεγγίτη της στέγης του Παρθενώνα, που είχαν ξεχάσει να φράξουν οι Τούρκοι, έπεσε, μία βόμβα μέσα ακριβώς στη μεγάλη αποθήκη της μπαρούτης.

Μία φοβερή έκρηξη κλόνισε από τη ρίζα τον Ιερό Βράχο. Το λεκανοπέδιο της Αττικής χόρεψε όλο σαν από μεγάλο σεισμό. Τεράστιες φλόγες ξεπήδησαν από την κορυφή της Ακρόπολης προς τα ύψη και ο ουρανός της Αττικής φωτίσθηκε με λάμψεις κόκκινες σαν κόλαση. Ο Παρθενώνας σκεπαζόταν από τις φλόγες! Οι θεοί του Ολύμπου γίνονταν κομμάτια και έπεφταν με πάταγο από τους αιθέριους θρόνους τους. Ό ναός της Παλλάδας σωριαζόταν κάτω και τα συντρίμματά του έφτασαν μέχρι των στρατοπέδων των Ενετών!
Το θέαμα των φλογών, οι κρότοι των τινασσομένων Ιερών μαρμάρων του Παρθενώνα, οι αλαλαγμοί 2.500 γυναικόπαιδων της Ακρόπολης, ή κόλαση αυτή που παρουσιαζόταν στα μάτια των στρατιωτών του Μο-ροζίνη γέννησε τόσον ενθουσιασμό μεταξύ τους ώστε να αγκαλιάζονται και να φιλιόνται για το ανέλπιδο κατόρθωμα τους και να φωνάζουν: "Ζήτω ή δημοκρατία μας! Ζήτω 6 Καίναξμαρκ!".•
Μ. Στασινόπουλος

Πηγή
http://dim-galat.pel.sch.gr/projects/akropolis/akr_07anatinaxi.htm